Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng vừa đề xuất rằng cần xóa bỏ quy định ‘trần lương’ trong các đơn vị công lập, đặc biệt là trường đại học và viện nghiên cứu. Điều này được xem là một giải pháp quan trọng để thu hút và giữ chân trí thức Việt Nam ở nước ngoài quay về đóng góp cho đất nước. Đề xuất này được bà nêu lên tại Diễn đàn Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu lần thứ VI diễn ra vào sáng ngày 19/7 tại Hà Nội.
Thứ trưởng Lê Thị Thu Hằng cho rằng, để đạt được đột phá trong lĩnh vực khoa học, giáo dục và chuyển đổi số, Việt Nam cần có cơ chế tuyển dụng và đãi ngộ mới, linh hoạt và cạnh tranh. Các cơ chế này cần tránh bị gò bó theo ngạch, bậc, hệ số và thay vào đó, tập trung vào việc tạo ra môi trường làm việc lành mạnh, cạnh tranh công bằng dựa trên năng lực và đóng góp của từng cá nhân. Bà Hằng cũng nhấn mạnh rằng không nên phân biệt giữa khu vực công và tư, vì cả hai đều đóng góp cho sự phát triển chung của đất nước.
Một vấn đề khác được bà Hằng đề cập là việc nhiều trí thức Việt Nam tại nước ngoài muốn đóng góp cho đất nước nhưng gặp khó khăn do thiếu cơ sở vật chất và phòng thí nghiệm hiện đại. Do đó, cần có sự đầu tư và hỗ trợ để cải thiện cơ sở hạ tầng, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho trí thức Việt kiều quay về và đóng góp cho sự phát triển của đất nước.
Bên cạnh đó, Thứ trưởng Lê Thị Thu Hằng cũng kiến nghị hoàn thiện khung pháp lý, đặc biệt là các quy định liên quan đến quốc tịch. Luật Quốc tịch Việt Nam sửa đổi đã mang lại những thay đổi tích cực, cho phép người Việt Nam ở nước ngoài giữ hoặc phục hồi quốc tịch Việt Nam mà không vi phạm pháp luật của nước sở tại. Việc đơn giản hóa quy trình đăng ký quốc tịch cũng giúp trí thức Việt kiều dễ dàng hơn trong việc quay về và đóng góp cho đất nước.
Trí thức Việt kiều sẽ được hưởng đầy đủ quyền lợi như công dân trong nước khi sở hữu quốc tịch Việt Nam, bao gồm quyền sở hữu nhà đất và kinh doanh bất động sản. Điều này sẽ giúp xóa bỏ những rào cản trước đây như phải nhờ người khác đứng tên.
Ông Nguyễn Khắc Lịch, cục trưởng Cục Công nghiệp công nghệ thông tin, cũng khẳng định trong Luật Công nghiệp công nghệ số sẽ có chính sách thu hút nhân tài, với mức lương cạnh tranh sòng phẳng với các nước trên thế giới. Điều này nhằm thu hút nhân tài công nghệ số làm việc ở Việt Nam, với mức lương cao theo mức thế giới.
Như vậy, để thu hút và giữ chân trí thức Việt Nam ở nước ngoài, cần có sự kết hợp giữa việc xóa bỏ quy định ‘trần lương’, hoàn thiện khung pháp lý và tạo ra môi trường làm việc cạnh tranh. Điều này sẽ giúp trí thức Việt kiều cảm thấy thoải mái và tự tin khi quay về và đóng góp cho sự phát triển của đất nước.