Việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của người M’Nông gắn với du lịch tại xã biên giới Tuy Đức, tỉnh Lâm Đồng, đang trở thành một hướng đi quan trọng trong việc đánh thức niềm tự hào và biến di sản thành tài sản để hướng tới phát triển bền vững. Người M’Nông擁有 một kho tàng văn hóa phong phú với những phong tục tập quán được gìn giữ qua nhiều thế hệ. Tuy nhiên, trước những tác động của đời sống kinh tế – xã hội, vùng đồng bào dân tộc M’Nông đang đứng trước nguy cơ mai một các giá trị văn hóa truyền thống.

TS. Bùi Thị Hoa, Phó Phân viện trưởng phụ trách Phân viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch miền Nam, cho biết sự thay đổi phương thức sản xuất, chuyển đổi cây trồng và quá trình hội nhập văn hóa đương đại đã tác động sâu sắc đến đời sống văn hóa của người M’Nông. Để bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, việc kiểm kê và số hóa để lưu giữ là rất cần thiết. Ngoài ra, việc thực hiện truyền dạy, kết nối thế hệ cũng là một giải pháp quan trọng để giúp mạch nguồn truyền thống được duy trì và phát triển một cách bền vững hơn.

Mô hình bảo tồn và phát huy văn hóa M’Nông đã được ra mắt vào ngày 28/6 vừa qua. Dự án này nằm trong khuôn khổ dự án 06 ‘Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch’ thuộc Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi năm 2024 trên địa bàn huyện biên giới Tuy Đức, tỉnh Đắk Nông (cũ), nay là xã Tuy Đức, tỉnh Lâm Đồng. Dự án đã tổ chức truyền dạy cồng chiêng, múa, ẩm thực truyền thống, dệt thổ cẩm, đan lát và quy trình làm rượu cần tại cộng đồng bon Bu N’Drung.

Các buổi tập huấn chuyên sâu với sự tham gia của các chuyên gia về di sản văn hóa các dân tộc, kỹ năng thực hiện bảo tồn và phát triển văn hóa trên địa bàn đã giúp ‘đánh thức’ khả năng trình diễn nghệ thuật dân gian, phát triển du lịch bằng cách ‘biến di sản thành tài sản’, tạo sinh kế cho cộng đồng một cách bền vững. Mô hình đã được bàn giao cho chính quyền xã Tuy Đức mới để tiếp tục vận hành và phát huy, có chương trình kết nối các doanh nghiệp, cơ sở giáo dục địa phương; tạo liên kết gắn với các điểm du lịch – tài nguyên tự nhiên và nhân văn trên địa bàn.

Đồng thời, dự án cũng nhằm kết nối với các tour-tuyến giới thiệu Nhà văn hóa cộng đồng, không gian trưng bày ‘Hội tụ sắc màu văn hóa truyền thống M’Nông’ và không gian nghệ thuật biểu diễn cồng chiêng, dân ca, dân vũ; cùng trải nghiệm ẩm thực ‘hương vị rừng, hương vị suối’… để trở thành điểm đến hấp dẫn. Với mong muốn biến di sản thành tài sản, mô hình này không chỉ gắn kết du lịch với phát triển kinh tế, tạo thêm nguồn thu cho địa phương, mà còn nâng cao ý thức của người dân về vốn giá trị truyền thống, bảo tồn các giá trị văn hóa M’Nông, và tăng cường sự kết nối cộng đồng.

Lễ hội Sâm Ngọc Linh lần thứ VII sẽ chính thức diễn ra từ ngày 1 đến 3 tháng 8 tại xã Nam Trà My, thành phố Đà Nẵng. Sự kiện này hứa hẹn sẽ mang lại một trải nghiệm đặc biệt cho du khách khi đến với vùng đất này, nhằm tôn vinh cây sâm Ngọc Linh – một trong những loài dược liệu quý giá và được mệnh danh là ‘quốc bảo’ của Việt Nam.

Lễ hội Sâm Ngọc Linh không chỉ là một sự kiện văn hóa đơn thuần mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc quảng bá du lịch sinh thái và bản sắc văn hóa núi rừng Trường Sơn. Thông qua lễ hội, địa phương mong muốn thúc đẩy mô hình du lịch xanh, du lịch cộng đồng, từ đó đóng góp vào việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của vùng cao.

Trải qua 7 lần tổ chức, Lễ hội Sâm Ngọc Linh đã trở thành một sự kiện văn hóa – kinh tế quan trọng, mang đậm dấu ấn bản sắc của vùng Trường Sơn. Những hoạt động chính của lễ hội năm nay bao gồm tham quan rừng sâm, trải nghiệm sinh hoạt cùng đồng bào bản địa, giao lưu văn hóa và tham quan sàn giao dịch Sâm Ngọc Linh. Đây là cơ hội để du khách tìm hiểu về giá trị của cây sâm quý, cũng như khám phá nét văn hóa đặc sắc của người dân bản địa.

Lễ hội Sâm Ngọc Linh lần thứ VII không chỉ góp phần vào chiến lược phát triển nông nghiệp công nghệ cao và du lịch sinh thái của thành phố Đà Nẵng sau khi hợp nhất, mà còn khẳng định vai trò đặc biệt của cây sâm quý trong nền văn hóa và kinh tế địa phương. Sự kiện này là một phần trong nỗ lực nhằm bảo tồn và phát triển bền vững giá trị của Sâm Ngọc Linh, từ đó tạo ra những giá trị kinh tế và xã hội cho địa phương.

Để đảm bảo sự thành công của lễ hội, kinh phí tổ chức được huy động từ ngân sách và xã hội hóa, với nguyên tắc đảm bảo công khai, tiết kiệm và hiệu quả. Qua đó, thể hiện sự minh bạch và trách nhiệm của địa phương trong việc tổ chức một sự kiện văn hóa – kinh tế quan trọng.

Với những nỗ lực trong việc tổ chức Lễ hội Sâm Ngọc Linh lần thứ VII, xã Nam Trà My hy vọng sẽ tiếp tục thu hút du khách, thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương và quảng bá rộng rãi giá trị của ‘quốc bảo’ Sâm Ngọc Linh đến với công chúng. Sự kiện này chắc chắn sẽ để lại những ấn tượng đáng nhớ cho du khách và đóng góp vào sự phát triển bền vững của địa phương.