Một YouTuber người Pháp đã có một trải nghiệm ẩm thực đáng nhớ khi thưởng thức món đặc sản từ loài vật 4 chân trứ danh của vùng đồi cát đầy nắng gió ở miền Trung Việt Nam. Romain, một YouTuber có niềm đam mê đặc biệt với ẩm thực Việt Nam, đã ghé thăm một trang trại nuôi dông cát tại phường Mũi Né, tỉnh Bình Thuận, và sau đó trải nghiệm ẩm thực dân dã với một số món như gỏi dông, dông nướng tại một quán ăn địa phương.

Dông cát là một loài vật được nuôi và cung cấp nổi tiếng ở Mũi Né, và Romain đã có cơ hội tìm hiểu về loài vật này cũng như thưởng thức các món ăn ngon chế biến từ dông. Đầu tiên, vị khách Tây nếm thử một miếng thịt dông nướng than tại chỗ. Miếng thịt vẫn giữ được mùi vị nguyên bản vì chưa qua công đoạn tẩm ướp nào. Anh khen thịt dông có màu trắng ngần, “nửa giống gà, nửa giống cá”, mùi vị không quá rõ rệt hay tạo cảm giác bùng nổ trong khoang miệng.

Sau đó, Romain tiếp tục thưởng thức món ăn chính là thịt dông nướng muối ớt và gỏi đu đủ trộn thịt dông. Khi suất ăn được bưng lên, anh ngạc nhiên vì hình thức bắt mắt. Các nguyên liệu được bày biện khéo léo trên chiếc mẹt tre, đầy đủ rau thơm và nước chấm. Romain được chủ quán tận tình hướng dẫn cách ăn. Với món dông nướng muối ớt, thực khách có thể ăn ngay hoặc chấm muối tiêu chanh, sốt ớt xanh tùy ý. Với món gỏi dông, thực khách được phục vụ kèm bánh đa giòn.

Khi nếm thử miếng thịt dông nướng muối ớt, Romain tỏ ra kinh ngạc, thừa nhận mùi vị rõ rệt, mạnh hơn món dông nướng nguyên bản mà anh nếm thử lúc đầu. Vị khách Tây cũng dành lời khen về món gỏi có đủ vị chua cay mặn ngọt, ăn kèm bánh đa giòn.

Theo anh Lê Khánh Dân, chủ cơ sở phân phối dông cát ở phường Mũi Né, dông nuôi chuồng thường có kích thước lớn, từ 300-600 gram/con, giá khoảng 650.000-900.000 đồng/kg. Dông tự nhiên có trọng lượng nhỏ hơn, mỗi cân khoảng 8-12 con, giá 400.000-600.000 đồng/kg. Món này xuất hiện nhiều trong thực đơn của các nhà hàng, quán ăn ở địa phương, được du khách lựa chọn thưởng thức vào những buổi tiệc sum họp, tụ tập hoặc ngày lễ, Tết, dịp đặc biệt trong năm.

Cá bống sông Đà, một món ăn dân dã từng gắn liền với bữa cơm đạm bạc của người dân địa phương, nay đã trở thành đặc sản được ưa chuộng tại các thành phố lớn. Món cá này không chỉ mang lại hương vị đặc trưng của vùng đất sông Đà mà còn là một phần quan trọng trong nền ẩm thực Việt Nam.

Được biết, giá bán của cá bống sông Đà dao động từ 120.000 đến 200.000 đồng/kg, khiến nó trở thành một trong những đặc sản được săn đón trên thị trường. Sự phổ biến của cá bống sông Đà không chỉ dừng lại ở giá trị kinh tế mà còn ở sự đa dạng về cách chế biến và hương vị mà nó mang lại.

Cá bống sông Đà xuất hiện nhiều và ngon nhất vào khoảng thời gian từ tháng 7 đến tháng 8 hàng năm. Đây là thời điểm mà người dân địa phương thường tranh thủ đi bắt và bán cho thương lái hoặc gửi đi các tỉnh thành khác. Việc thu hoạch cá trong thời gian này không chỉ đảm bảo độ tươi ngon mà còn giúp người dân tận dụng được nguồn tài nguyên thiên nhiên một cách hiệu quả.

Cá bống có nhiều loại, trong đó nổi bật nhất là cá bống cát với thân tròn, da màu vàng nhạt, kích thước chỉ chừng ngón tay út. Cá bống được làm sạch sẽ, cấp đông, giúp người mua có thể dễ dàng sử dụng mà không cần lo lắng về chất lượng. Quá trình bảo quản và vận chuyển cá bống sông Đà cũng được chú trọng, nhằm giữ được độ tươi ngon khi đến tay người tiêu dùng.

Cá bống sông Đà có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon, phổ biến nhất là cá bống kho tiêu, cá bống kho tộ, cá bống chiên giòn và cá bống chiên nước mắm. Ngoài ra, còn có các món ăn khác như cá bống kho nghệ, cá bống kho gừng, cá bống kho riềng, cá bống kho tương, cá bống chiên lá lốt, cá bống chiên tỏi ớt. Sự đa dạng trong cách chế biến không chỉ thể hiện sự sáng tạo của người Việt mà còn mang lại cho người thưởng thức nhiều trải nghiệm hương vị khác nhau.

Sự biến đổi của cá bống sông Đà từ một món ăn dân dã thành đặc sản cao cấp đã mang lại nhiều cơ hội kinh tế cho người dân địa phương. Đồng thời, cũng giúp cho người dân thành phố có thể thưởng thức được những món ăn ngon và đa dạng hơn. Việc phát triển ngành nghề dựa trên đặc sản địa phương không chỉ góp phần vào sự phát triển kinh tế – xã hội mà còn là cách để bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa ẩm thực của vùng đất sông Đà.

Đối với những ai yêu thích ẩm thực và muốn khám phá hương vị đặc trưng của vùng đất sông Đà, cá bống sông Đà chắc chắn là một lựa chọn không thể bỏ qua. Với sự phát triển của công nghệ và mạng xã hội, việc tìm kiếm và mua các đặc sản như cá bống sông Đà đã trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết, giúp người tiêu dùng có thể thưởng thức được những món ăn ngon và an toàn.

Thịt chua, một món ăn truyền thống của người Mường, từ lâu đã trở thành một phần không thể thiếu trong các dịp lễ, Tết của cộng đồng này. Món ăn này không chỉ có hương vị đặc trưng mà còn mang đậm văn hóa ẩm thực của người Mường. Tại huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình (cũ), nay là xã Lạc Sơn, tỉnh Phú Thọ (mới), thịt chua đã trở thành đặc sản mang thương hiệu OCOP.

Thịt chua Lâm Tin, một sản phẩm từ căn bếp nhỏ của hộ gia đình ở xã Lạc Sơn, đang dần khẳng định vị thế bằng hương vị đặc trưng, sự đầu tư nghiêm túc và câu chuyện văn hóa ẩm thực đậm chất Mường. Bà Bùi Thị Tin, chủ cơ sở sản xuất thịt chua Lâm Tin, cho biết: “Làm món truyền thống không chỉ để bán, mà là giữ lại hương vị quê mình. Vừa làm ra sản phẩm sạch, ngon, vừa kể được câu chuyện quê hương – đó là điều mà tôi theo đuổi từ ngày đầu đến nay”.

Thịt chua – từ món ăn dân dã đến đặc sản đạt sao OCOP, là một hành trình không dễ dàng. Trước đây, thịt chua chỉ được gọi là “thịt muối chua”, là một cách chế biến và bảo quản nhằm giữ thịt để được lâu ngày. Món ăn được chế biến bằng cách lên men tự nhiên thịt lợn trộn thính và gia vị đặc trưng như tỏi, ớt, hạt dổi. Trải qua thời gian, món ăn không chỉ để dùng trong ngày giáp hạt mà đã trở thành món không thể thiếu trong lễ Tết, cưới hỏi, đón khách quý.

Cơ sở sản xuất thịt chua Lâm Tin của hộ kinh doanh bà Bùi Thị Tin, phố Lâm Hóa2, là một trong những cơ sở đầu tiên sản xuất thịt chua theo hướng hàng hóa, đưa món ăn truyền thống vào thị trường OCOP. Sản phẩm thịt chua của cơ sở sản xuất thịt chua Lâm Tin được thị trường ưa chuộng, mang hương vị đặc trưng của vùng Mường Vang.

Từ năm 2016, gia đình bà Tin bắt đầu sản xuất nhỏ lẻ, bán cho khách du lịch và các quán ăn trong vùng. Nhờ giữ được hương vị đặc trưng, sản phẩm được khách hàng giới thiệu qua nhau. Năm 2022, sản phẩm thịt chua Lâm Tin được công nhận OCOP 3 sao, được phân phối tại các cửa hàng OCOP trong và ngoài tỉnh, có mặt ở các thị trường như Hà Nội, Hải Phòng, Nam Định, Quảng Ninh…

Hiện, mỗi tháng cơ sở cung cấp khoảng 3.500 sản phẩm gồm thịt chua quả và thịt chua hộp. Các sản phẩm đều được đóng gói vệ sinh, dán tem, mã QR truy xuất nguồn gốc, hạn sử dụng và hướng dẫn dùng rõ ràng.

Giữ hương vị bằng đôi tay và tâm huyết, đó là bí quyết tạo nên thương hiệu của thịt chua Lâm Tin. Thịt được chọn từ lợn sạch, có đủ nạc và bì, lẫn chút mỡ để đảm bảo vị ngậy. Thính được làm từ ngô, nhiều tinh bột, bùi và thơm. Hạt dổi được rang đúng lửa, giã nhỏ, trộn cùng tỏi, muối, tạo ra hương vị rất riêng mà các món thịt chua công nghiệp không thể có.

Cơ sở sản xuất thịt chua Lâm Tin đang cung cấp ra thị trường 2 loại thịt chua quả và thịt chua hộp. Không dùng chất bảo quản hay men nhân tạo, cơ sở sản xuất thịt chua Lâm Tin đảm bảo sản phẩm lên men chuẩn, với cách căn nhiệt độ, thời gian ủ, độ ẩm, và cả độ dày của lát thịt.

Không chỉ được người dân trong tỉnh ưa chuộng, nhiều du khách từ các tỉnh, thành khác khi biết đến thịt chua Lâm Tin đều tỏ ra thích thú với món ăn dân dã này. Thịt chua ngon nhất khi ăn cùng lá sung, lá đinh lăng, chấm với tương ớt. Vị chua nhẹ từ thịt lên men hòa với vị béo, thơm của thính, của dổi, vị cay của ớt tạo nên bản hòa tấu vị giác khó quên.

Thời gian qua, việc người dân mạnh dạn phát triển thịt chua theo hướng hàng hóa không chỉ giữ gìn được món ăn truyền thống, mà còn góp phần tạo việc làm, tăng thu nhập và gắn phát triển kinh tế với bảo tồn văn hóa bản địa.

Đồng chí Bùi Văn Khánh, Chủ tịch UBND xã Lạc Sơn (tỉnh Phú Thọ mới) cho biết: “Hiện xã có gần 10 hộ làm thịt chua, trong đó có một số cơ sở như Lâm Tin, Tuấn Linh đã đạt quy mô hộ sản xuất chuyên nghiệp. Xã định hướng hỗ trợ thêm về quảng bá, bao bì, truy xuất để xây dựng sản phẩm đặc trưng của địa phương, khuyến khích các hộ kinh doanh phát triển, mở rộng quy mô sản xuất”.

Trong dòng chảy hội nhập, không ít món ăn truyền thống bị lãng quên, thịt chua Lâm Tin là một ví dụ đẹp về cách một gia đình nông dân có thể gìn giữ hồn ẩm thực Mường, vừa làm kinh tế, vừa giữ lại một mảnh ký ức cho thế hệ sau. Mỗi miếng thịt lên men không chỉ là món ăn, mà còn là câu chuyện về sự bền bỉ, khéo léo và tình yêu quê hương lặng lẽ mà sâu đậm, như chính tính cách của người Mường ở vùng Mường Vang.