NSƯT Xuân Hinh vừa ra mắt cuốn hồi ký ‘Kẻ chọc cười dân dã’, một sự kiện đầy cảm xúc thu hút đông đảo bạn bè văn nghệ sĩ và khán giả yêu mến ông. Cuốn sách là hành trình ‘chọc cười’ nhưng đầy nghiêm túc của một người nghệ sĩ, với niềm tin rằng chỉ khi yêu mến và hiểu sâu văn hóa dân gian, người nghệ sĩ mới có thể biến tiếng cười thành một thứ tiếng nói nghệ thuật – vừa dí dỏm, vừa nhân văn, vừa cảnh tỉnh xã hội mà vẫn giữ được cái duyên thuần Việt.

Sau hơn bốn thập kỷ miệt mài với sân khấu hài dân gian, NSƯT Xuân Hinh chọn cách nhìn lại cuộc đời không bằng những cú giật gân hay câu chuyện thị phi, mà bằng chính dòng chảy mộc mạc, giản dị và sâu thẳm của văn hóa dân gian – thứ đã hun đúc nên một Xuân Hinh độc nhất, không thể trộn lẫn. Những vai diễn để đời của ông, như ‘Thầy bói đi chợ’, ‘Người ngựa, ngựa người’, ‘Cu Sứt’, ‘Lý Toét xử kiện’…, đều ẩn chứa sự quan sát thấu đáo, những nét trào lộng thâm trầm mà văn học dân gian từng làm được qua những nhân vật như: Trạng Quỳnh, Ba Giai – Tú Xuất.

NSƯT Xuân Hinh tâm sự: ‘Cười là để nghĩ, để thương, để thấy mình trong đó. Tôi không bao giờ làm hài để hạ thấp người khác hay chạy theo thị hiếu rẻ tiền.’ Cuốn hồi ký của ông như một tập tản văn nối dài, từng dòng chữ ngân lên những hồi tưởng, trăn trở và cả biết ơn. Ông giữ nguyên căn cốt ‘người nhà quê’, biến nó thành nguồn lực sáng tạo dồi dào, nuôi sống tiếng cười hàng chục năm. Với quyển sách ‘Kẻ chọc cười dân dã’, người đọc sẽ thấy cả một hành trình ‘chọc cười’ nhưng đầy nghiêm túc.

NSƯT Xuân Hinh gửi lời tri ân đến khán giả – những người đã nuôi dưỡng ‘anh hề sân khấu’, như cách ông tự gọi mình – bằng tình yêu văn hóa truyền thống. Ông khẳng định: ‘Nếu không có văn hóa dân gian, tôi đã không là ai cả. Nó là chốn tôi đi về, là cái nôi tôi được sinh ra lần thứ hai – trong nghệ thuật.’

Trong bối cảnh sân khấu truyền thống ngày càng ít đất sống, tiếng cười dân gian ngày càng bị lấn át bởi hài thị trường, hồi ký của NSƯT Xuân Hinh như một làn gió mới thổi vào ký ức văn hóa Việt. Cuốn sách không chỉ là một hồi ký về cuộc đời của ông mà còn là một hành trình ‘chọc cười’ nhưng đầy nghiêm túc, với niềm tin rằng chỉ khi yêu mến và hiểu sâu văn hóa dân gian, người nghệ sĩ mới có thể biến tiếng cười thành một thứ tiếng nói nghệ thuật – vừa dí dỏm, vừa nhân văn, vừa cảnh tỉnh xã hội mà vẫn giữ được cái duyên thuần Việt.

Xuân Hinh – “Vua hài đất Bắc” xuất hiện trong tập cuối của chương trình Cuộc hẹn cuối tuần mùa 3 trên VTV3

Trong tập cuối của chương trình Cuộc hẹn cuối tuần mùa 3 trên VTV3, nghệ sĩ Xuân Hinh, người được mệnh danh là “vua hài đất Bắc”, đã xuất hiện và chia sẻ những câu chuyện về cuộc đời mình. Từ tuổi thơ cơ cực đến những biến động và thăng trầm trong sự nghiệp, Xuân Hinh đã thể hiện sự chân thành và giản dị trong những chia sẻ của mình.

Xuân Hinh sinh ra trong một gia đình đông anh chị em, không khá giả. Từ nhỏ, ông đã phải lo toan và gánh vác nhiều công việc trong gia đình. Ông kể rằng từ năm 13 tuổi đã bắt đầu đi buôn, trải qua nhiều thăng trầm, cay đắng và uất ức. Tuổi thơ của Xuân Hinh là những buổi thức giấc lúc 3-4h sáng để phụ mẹ, đi học rồi về làm việc nhà và buôn bán kiếm lời. Ông buôn đủ thứ, miễn là ra tiền, từ buôn mía, buôn thịt, bánh rán, tôm cua đến đi hát quan họ.

Xuân Hinh chia sẻ, ông không sinh ra trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật, nhưng chính hoàn cảnh khó khăn đã rèn giũa cho ông nghị lực và sự lanh lợi. Ông đã học được cách bươn chải, tự lập, không dựa dẫm vào ai. Một trong những ký ức khiến Xuân Hinh xúc động là ngày trúng tuyển vào Đoàn dân ca quan họ Bắc Ninh năm 16 tuổi. Mẹ ông đã dúi cho con trai 20 đồng, và ông đã quyết định tự thân vận động mà sống.

Cái “máu buôn” dường như đã ngấm vào ông từ sớm, và ông vẫn tiếp tục buôn bán trong suốt những năm học ở trường sân khấu. Xuân Hinh cũng chia sẻ về những biến động trong sự nghiệp, từ việc bỏ nghề đến những thành công và thất bại. Tuy nhiên, ông luôn gắn bó với nghệ thuật dân tộc, và coi văn hóa truyền thống như “thứ của quý”. Ông đã trở thành biểu tượng của nghệ thuật chèo và hài dân gian, và được yêu mến với danh xưng “vua hài đất Bắc”.

Gần nửa thế kỷ gắn bó với nghệ thuật, Xuân Hinh vẫn say đắm với quan họ, chèo, xẩm, hát văn, và chăm chút từng vai diễn, từng câu hò, điệu hát bằng cái tâm của một nghệ sĩ. Với niềm đam mê và tận tâm, ông đã và đang tiếp tục cống hiến cho nghệ thuật dân tộc. Trong tương lai, ông cũng tuyên bố sẽ tiếp tục “chơi” rock và sẵn sàng hợp tác với các nghệ sĩ trẻ để lan tỏa tình yêu với văn hóa dân tộc.

Với những chia sẻ chân thành và giản dị, Xuân Hinh đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng khán giả. Những câu chuyện về cuộc đời và sự nghiệp của ông là một nguồn cảm hứng cho những ai đang theo đuổi đam mê nghệ thuật. Thông qua chương trình, khán giả có thể hiểu rõ hơn về con người và nghệ thuật của Xuân Hinh, cũng như trân trọng và yêu mến văn hóa truyền thống của Việt Nam.