Ở vùng cao hiểm trở của Việt Nam, tỉnh Sơn La đang đối mặt với thách thức lớn trong việc đảm bảo trẻ em được tiêm chủng đầy đủ. Không chỉ khoảng cách địa lý là rào cản, mà còn có những e ngại và hiểu lầm tồn tại từ lâu trong cộng đồng. Trước tình hình này, dự án ‘Hỗ trợ kỹ thuật tăng cường công tác tiêm chủng tại các khu vực khó khăn tỉnh Sơn La’ đã được triển khai từ tháng 4 đến tháng 6 năm 2025. Dự án này là sự hợp tác giữa CDC Sơn La, PATH và Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, với mục tiêu tăng cường công tác tiêm chủng tại các khu vực khó khăn.

Dự án đã trao quyền và kết nối các lực lượng xã hội, tạo ra những thay đổi tích cực từ chính những người gần gũi nhất với cộng đồng. Tại xã Ngọc Chiến, tỉnh Sơn La, nơi đa số dân cư là người dân tộc Mông, nhiều phụ nữ vẫn chưa đưa con đi tiêm đầy đủ do thiếu thông tin. Chị Lèo Thị Đẹm, Chi hội trưởng Phụ nữ xã, đã nhận ra rằng một buổi nói chuyện riêng về y tế khó có thể thu hút các chị em bận rộn với công việc đồng áng và chăm sóc con nhỏ.

Từ đó, chị Lèo Thị Đẹm đã mạnh dạn thay đổi phương pháp, lồng ghép khoảng 30 phút nói chuyện về tiêm chủng vào các buổi sinh hoạt định kỳ của hội. Chị không chỉ cung cấp thông tin về lợi ích của vắc xin mà còn chia sẻ về tình hình dịch bệnh thực tế, như trường hợp uốn ván sơ sinh vẫn còn xuất hiện tại địa phương. Để tăng sức hút, chị phối hợp với cán bộ y tế tổ chức đo huyết áp, phát thuốc tẩy giun. Kết quả, chỉ trong tháng đầu tiên tham gia truyền thông, chị đã tổ chức 7 buổi truyền thông (5 nhóm, 2 cá nhân), góp phần tăng tỷ lệ khám thai, tiêm uốn ván và nâng tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ tại xã.

Đến tháng 6/2025, tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ tại xã Ngọc Chiến đạt 48,6% – gấp 4 lần so với 10,9% cùng kỳ năm 2024. Không chỉ tại xã Ngọc Chiến, nhiều Chi hội Phụ nữ ở các xã khác cũng đã tham gia tích cực vào việc đưa truyền thông tiêm chủng vào hoạt động thường xuyên, cho thấy đây thực sự là một nhiệm vụ phù hợp với vai trò và thế mạnh sẵn có của họ.

Còn tại xã Phiêng Cằm, một xã khu vực III của huyện Mai Sơn (cũ), trước thời điểm sáp nhập với xã Chiềng Nơi thành xã Phiêng Cằm (mới) hiện nay, đây là nơi cư trú của khoảng 1.506 hộ, trên 8.000 nhân khẩu thuộc 5 thành phần dân tộc (Mông, Khơ Mú, Thái, Dao, Kinh). Nằm cách Trung tâm Y tế khu vực gần 86km, bản Phiêng Phụ là nơi sinh sống của 11 hộ đồng bào người Thái và hơn 100 hộ người Mông. Người dân nơi đây phần lớn không thạo tiếng phổ thông, khiến việc tiếp cận thông tin y tế gặp nhiều khó khăn. Tỷ lệ trẻ em được tiêm đầy đủ luôn ở mức thấp dưới 50%.

Ông Vàng A Nếnh, Trưởng bản Phiêng Phụ, đã rất trăn trở về vấn đề này trong nhiều năm. Trước đây, ông nghĩ tiêm chủng là trách nhiệm của cán bộ y tế. Nhưng sau khi được tập huấn về kỹ năng truyền thông và phối hợp liên ngành trong tiêm chủng, ông nhận ra vai trò quan trọng của mình trong cộng đồng. Ban đầu, ông phối hợp cùng nhân viên y tế và đoàn thể tổ chức họp bản để truyền thông, nhưng những hộ gia đình còn e ngại nhất lại không tham gia. Ông chuyển hướng sử dụng loa bản để phát thông điệp đơn giản bằng tiếng Mông (do dự án cung cấp), rồi tự mình đến từng nhà để lắng nghe, giải thích về lợi ích và độ an toàn của vắc xin.

Có nhà ông phải đến ba lần mới thuyết phục được. Nhờ kiên trì, cả 8 hộ ban đầu do dự đã đồng ý tiêm đầy đủ cho con. Hiện vẫn còn 15–16 hộ trong bản cần nhắc nhiều lần mới đưa con đi tiêm. Ông Nếnh dự định tiếp tục phối hợp Hội Phụ nữ và Đoàn Thanh niên để lồng ghép tiêm chủng vào sinh hoạt cộng đồng, giúp duy trì và nâng cao nhận thức chung của bà con trong bản. Đồng thời, ông cũng sẵn sàng đến từng nhà vận động nếu cần – quyết tâm không để trẻ nào không được tiếp cận với tiêm chủng.

Thành công của dự án ‘Hỗ trợ kỹ thuật tăng cường công tác tiêm chủng tại các khu vực khó khăn tỉnh Sơn La’ không phải là những câu chuyện đơn lẻ, mà là kết quả của một mô hình phối hợp chặt chẽ, trong đó Trạm Y tế xã giữ vai trò điều phối, hỗ trợ kỹ thuật, ‘cầm tay chỉ việc’ để các lực lượng xã hội tự tin truyền thông đúng và hiệu quả. Trưởng bản, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên là những ‘cánh tay nối dài’ không thể thiếu. Họ có uy tín và sự thấu hiểu địa phương, giúp thông điệp y tế trở nên gần gũi và thuyết phục hơn.

Cách làm hiệu quả nhất là ‘đến đúng nơi, đúng lúc, gặp đúng người, nói đúng điều người dân cần’. Việc lồng ghép vào các hoạt động sẵn có, sử dụng tiếng dân tộc và liên hệ với tình hình dịch bệnh thực tế đã chứng tỏ sức mạnh vượt trội. Những kinh nghiệm quý báu từ Sơn La chính là tài liệu tham khảo sống động cho các địa phương, đặc biệt là các đơn vị y tế và đoàn thể sau sáp nhập, để cùng nhau chung tay tạo nên sự thay đổi bền vững trong công tác tiêm chủng.

Chiến dịch ‘Hành quân xanh’ năm 2025 đã được tổ chức thành công tại Trường tiểu học Hương Hữu, xã Long Quảng, với sự tham gia của các tình nguyện viên đến từ Công an TP.Huế, Đoàn – Hội sinh viên Trường ĐH Khoa học (ĐH Huế) và Trường THPT chuyên khoa học Huế, cùng các nhà hảo tâm. Sự kiện này không chỉ mang lại niềm vui cho các em học sinh vùng cao mà còn thể hiện sự quan tâm và hỗ trợ thiết thực đối với cộng đồng.

Khoảng 160 em học sinh đã có một buổi sáng đầy ắp tiếng cười và niềm vui khi được đón nhận tình cảm ấm áp từ những anh chị tình nguyện viên. Khu vực bếp ăn dã chiến được dựng lên từ sáng sớm, với tiếng dao thớt lạch cạch và mùi thơm của thức ăn lan tỏa khắp sân trường. Các đoàn viên, thanh niên, dù không phải là đầu bếp chuyên nghiệp, nhưng vẫn tận tâm chuẩn bị những suất cơm đầy đủ dưỡng chất cho các em.

Những món ăn nóng hổi, thơm lừng được trao tận tay các em học sinh vùng cao, cùng với những hộp sữa dinh dưỡng. Hàng trăm học sinh của Trường tiểu học Hương Hữu đã được thưởng thức bữa ăn đặc biệt này trong không khí vui tươi, ấm cúng. Ngoài ra, tình nguyện viên còn mang theo những món quà tặng học sinh có hoàn cảnh khó khăn, trẻ em nghèo vượt khó và các gia đình đang đối mặt với nhiều thử thách.

Các món quà bao gồm những bộ sách vở mới, những chiếc bút chì màu đến những bộ quần áo ấm áp, đều được chuẩn bị kỹ lưỡng. “Nhìn những nụ cười rạng rỡ, những ánh mắt lấp lánh niềm vui của các em khi nhận quà, chúng tôi hiểu rằng nỗ lực của mình đã thực sự chạm đến trái tim các em, xoa dịu phần nào khó khăn mà các em đang phải đối mặt”, một tình nguyện viên trong đoàn chia sẻ.

Chương trình ‘Nấu ăn cho em’ không chỉ dừng lại ở những bữa ăn và những món quà. Đây còn là chuỗi hoạt động mang ý nghĩa giáo dục và định hướng tương lai cho các em học sinh vùng cao. Dịp này, các bạn trẻ đã triển khai xây dựng và khánh thành công trình ‘Thắp sáng bước chân em’, với mong muốn thắp sáng con đường đến trường của các em, xua đi bóng tối của khó khăn.

Bên cạnh đó, các buổi tuyên truyền pháp luật cũng được chiến sĩ Công an TP.Huế tổ chức, giúp học sinh vùng cao tiếp cận kiến thức cơ bản về pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật, bảo vệ bản thân và cộng đồng. Thiếu tá Lê Viết Phương, Trưởng ban Thanh niên Công an TP.Huế, chia sẻ chương trình này không chỉ là một hoạt động ý nghĩa mà còn là cơ hội để phát huy tinh thần xung kích, tình nguyện của đoàn viên, thanh niên Công an TP.Huế.

Chương trình cũng tạo môi trường cho đoàn viên, thanh niên rèn luyện, cống hiến và trưởng thành; góp phần hình thành một thế hệ thanh niên Công an nhân dân sống đẹp, có bản lĩnh, trí tuệ, có sức khỏe, và có kỹ năng thực hành xã hội.